Sesamoid Nedir?
Sesamoid, tendonun içine gömülmüş bir kemiktir. Sesamoidler vücuttaki birçok eklemde bulunur. Normal ayakta, sesamoidler, ayak parmaklarının kökünde, ayak başparmağı ekleminin altında bulunan bezelye şeklinde iki kemiktir.
Tendonlar için kasnak görevi gören sesamoidler, ayak başparmağının normal şekilde hareket etmesine yardımcı olur ve ayak başparmağı yürüme ve koşma esnasında itildiğinde kaldıraç sağlar. Sesamoidler ayrıca, ilk metatarsal kemik (ayak başparmağına bağlı uzun kemik) için ağırlık taşıyan bir yüzey görevi görür ve yürürken, koşarken ve zıplarken ayak parmaklarının köküne binen ağırlığı absorbe eder.
Sesamoid yaralanmaları eklemdeki kemikleri, tendonları ve / veya çevresindeki dokuları içerebilir. Genellikle koşma, basketbol, futbol, golf, tenis ve bale gibi ayak parmaklarının kökünde daha fazla baskı gerektiren aktivitelerle ilişkilendirilirler. Ayrıca, taban çukuru yüksek insanlar sesamoid problemleri geliştirme riski altındadır. Yüksek topuklu ayakkabıların sık giyilmesi de katkıda bulunan bir faktör olabilir.
Ayaktaki Sesamoid Yaralanmalarının Tipleri
Ayakta üç tip sesamoid yaralanması vardır:
- Çim Parmak. Bu, ayak başparmağı eklemini çevreleyen yumuşak dokunun yaralanmasıdır. Genellikle ayak başparmağı eklemi normal sınırlarının ötesine uzatıldığında ortaya çıkar. Çim parmak anında keskin bir ağrı ve şişmeye neden olur. Genellikle tüm ayak başparmağı eklemini etkiler ve ayak parmağının hareketini sınırlar. Çim parmak, sesamoide bağlı yumuşak dokuda yaralanma veya sesamoidin kırılması ile sonuçlanabilir. Bazen yaralanma anında bir “çıt” etme hissedilir.
- Kırık. Sesamoid kemiğindeki bir kırık (kırılma) akut veya kronik olabilir.
- Akut kırığa travma neden olur – kemiğe doğrudan bir çarpma veya darbe. Akut bir sesamoid kırığı, kırılma bölgesinde hemen ağrı ve şişlik yaratır, ancak genellikle ayak başparmağının tamamını etkilemez. Kronik kırık bir stres kırığıdır (genellikle tekrarlayan stres veya aşırı kullanımdan kaynaklanan kılcal kırık).
- Kronik sesamoid kırığı, ayak başparmağı ekleminin altındaki ayak başparmağı kökünde uzun süreli ağrılar oluşturur. Gelip gitme eğilimi gösteren ağrı genellikle aktivite ile birlikte şiddetlenir ve dinlenince rahatlar.
- Sesamoid. Bu, sesamoid kemiklerinin ve bu kemiklerle ilgili tendonların kronik iltihaplanması da içeren aşırı kullanıma bağlı bir yaralanmadır. Sesamoidit, sesamoidler üzerindeki artan baskı nedeniyle ortaya çıkar. Çoğu zaman, sesamoidit ayak başparmağı ekleminin altındaki donuk, uzun süredir devam eden bir ağrı ile ilişkilendirilir. Ağrı gelir ve gider, genellikle belirli ayakkabılar giyildiğinde veya belirli aktivitelerle ortaya çıkar.
Teşhis
Bir sesamoid yaralanmasının teşhisinde, ayak ve ayak bileği cerrahı, ayak başparmağına odaklanarak ayağı muayene eder. Cerrah ayak başparmağına baskı yapacak, yukarı ve aşağı hareket ettirecektir. Aynı zamanda hastanın yürüyüşünü ve hastanın ayakkabılarındaki aşınma şeklini de değerlendirebilir. Röntgen ve bazı vakalarda ileri görüntüleme testleri de istenebilir.
Cerrahi Olmayan Tedavi
Ayaktaki sesamoid yaralanmaları için cerrahi olmayan tedavi, yaralanma tipine ve ciddiyet derecesine bağlı olarak, aşağıdaki seçeneklerden bir veya daha fazlasını içerebilir:
- Yastıklama, sarma ya da bantlama. Ayakkabıya, iltihaplı sesamoid bölgesini yumuşatmak için bir ped yerleştirilebilir veya bu gergin bölgeyi rahatlatmak için ayak parmağı bantlanabilir veya sarılabilir.
- İmmobilizasyon (hareketsiz bırakma). Ayak alçıya ya da çıkarılabilir bir yürüme alçısına yerleştirilebilir. Ayağa ağırlık verilmemesi için koltuk değneği kullanılabilir.
- Oral (ağızdan alınan) ilaçlar. İbuprofen gibi nonsteroidal anti-enflamatuar ilaçlar (NSAID’ler) genellikle ağrıyı ve iltihabı azaltmada yardımcı olur.
- Fizik tedavi. İmmobilizasyonun takip eden rehabilitasyon dönemi bazen egzersizler (hareket aralığı, güçlendirme ve forma sokma) ve ultrason terapisi gibi fizik tedavi içerir.
- Steroid enjeksiyonları. Bazı vakalarda ağrı ve iltihabı azaltmak için eklem içine kortizon enjekte edilir.
- Ortez cihazları. Ayakkabıya yerleştirilen özel yapım ortez cihazları, ayak parmaklarının kökündeki basıncı dengelemek amacıyla uzun süreli sesamoidit tedavisi için reçetelenebilir.
Ameliyat Ne Zaman Gereklidir?
Sesamoid yaralanmaları cerrahi olmayan tedaviye cevap vermediğinde cerrahi müdahale gerekebilir. Ayak ve ayak bileği cerrahı, hastaya en uygun prosedür tipini belirleyecektir.